Victoria Falls

Voor mijn werk twee weken in Johannesburg. Dus ook het weekend. Wat te doen. In het hotel blijven is geen optie. Joburg is namelijk niet zo’n geweldige stad.

Gelukkig heb ik altijd nog een lijstje en de Victoria watervallen staan er op.

Echt dichtbij is het niet. Het is zelfs een flinke reis. Uiteindelijk was het wel weer even echt Afrika.


Een luchtfoto van het web – voor het overzicht


Victoria Falls, als je er voor staat


Victoria Falls, de belangrijkste stroom


Zambezi Canyon, bij de Lookout Bar

Ethiopië – Lalibela en terug naar Addis

Het is niet gemakkelijk om van Gonder naar Lalibela te reizen. Natuurlijk, als je ruim van te voren je vlucht boekt, dan wel. Maar wil je een beetje flexibel zijn moet je improviseren. Voor ons zit er niks anders op dan een busje te huren. De directe vlucht zat vol en omvliegen kost veel tijd en veel geld. Natuurlijk gaat het huren weer met het nodige gedoe gepaard.

route

Om 6 uur ‘s ochtends kunnen we al aan het ontbijt. Pittige penne bolognese bijvoorbeeld. Er is voldoende keus. AG hotel is comfortabel. Meteen na het ontbijt vertrekken we en het wordt een prachtige tocht. De hoogvlaktes van Ethiopië worden diep doorsneden door rivieren. Aan de zuidkant zijrivieren van de Blauwe Nijl en aan de noordkant rivieren die later de Tekeze zullen vormen, om uiteindelijk, in Soedan, in de Nijl te stromen. De hoogvlakte is op bepaalde punten maar een paar kilometer breed met aan beide kanten imposante canyons.

vallei

Lalibela is een toeristenstadje. Veel hotels en een heel apart restaurant boven op een berg. Ook ons hotel is prima. Maar Lalibela is met name bekend door een aantal christelijke kloosters die in de rotsen zijn uitgehouwen.

uitgehouwen kerk

Dit is het Ethiopië van de middeleeuwen. Met overal studerende, lezende en slapende geestelijken. Een indrukwekkend monument.

goedheiligman met staf en plu

Na drie dagen vliegen we terug naar de Addis Ababa, terug naar het moderne Afrika. Nog een dagje rondkijken voor de terugreis.

reisgenoten en genoten hebben we, in meerdere opzichten

 

Ethiopië – Bahir Dar en Gonder

Na onze trip door het zuiden van Ethiopië, een trip ver terug in de tijd, vliegen we via Addis Ababa (de 21e eeuw) door naar het noorden. En weer komen we in contact met de geschiedenis.

Bahir Dar is een ontwikkelde stad, voor Afrikaanse begrippen. Moderne hotels en een uitgebreide markt. Bahir Dar ligt aan het Tana Meer en is met name bekend omdat de Blauwe Nijl er ontspringt. Voor ons is Bahir Dar een rustpunt. Wat lezen, wat rondkijken, lekker eten en drinken.

Markt

De beste manier om van Bahir Dar naar Gonder te gaan is per lokaal vervoer. Een busje. Sneller dan de lijnbus. Netto in rij-tijd zal dat zeker zo zijn. Maar ja, eerst moet het busje vol. Daarvoor rijden we drie keer Bahir Dar door, van het busstation naar hotels en weer terug naar het busstation. Als het busje vol is dan is het nog niet vol in Afrika. Er kunnen nog heel veel dozen bij. En dozen zijn er genoeg. Op een gegeven moment kunnen er ook geen dozen meer bij, tot grote woede van mensen langs de kant van de weg die dozen hebben die beslist nog mee moeten. Ze gooien dozen naar binnen. “Zie je wel,” hoor je ze denken, “Er kunnen nog meer dozen bij.” De dozen worden vervolgens weer net zo hard weer buiten de bus gezet terwijl de chauffeur eindelijk met ons op weg gaat. Onderweg zijn er wat dozen-stops, voornamelijk dozen eruit.

Route

Gonder is de oude hoofdstad van Ethiopië van de 17e tot de 19e eeuw. Er is veel te zien. Indrukwekkend is het ommuurde gebied waar ook de koninklijke paleizen uit die tijd zich bevinden.

Kasteel

Voor ons is Gonder ook de uitvalsbasis om een wandeltocht te maken door de Simien Mountains. Alleen het organiseren al vraagt de zekere Afrikaanse souplesse. Uiteindelijk vinden we een man, met rasta haar, die wel vertrouwd overkomt.

Vergezicht

Onze tocht door het gebergte was zeker de moeite waard: prachtige apen, indrukwekkende roofvogels en panoramische vergezichten.

Baas aap

 

Ethiopië – de schoteltjes van de Mursi

Na twee dagen verblijf in de Buska Lodge in Turmi vertrekken we vroeg naar Jinka.

Naar Jinka

In Jinka is het zoeken naar het juiste hotel.  Natuurlijk wordt geprobeerd ons onder te brengen in een ander hotel, er is er zelfs een met een vergelijkbare naam. Toch belanden we uiteindelijk bij onze eerste keus Hotel Eco-Omo. Prachtig hotel en heel comfortabel.

Naar het Mursi dorp

Snel na aankomst vertrekken we weer, we gaan het Mursi dorp Marganto bezoeken. Er moet natuurlijk een gids mee en uiteindelijk ook nog een soldaat, met geweer. Mursi kunnen wel eens gewelddadig zijn, is het verhaal.

In het dorp is het echter van hetzelfde laken een pak als bij de Karo: geld voor een foto en de dorpelingen staan te dringen om mee te doen. En eigenlijk is de conclusie hetzelfde, een dorp uit de prehistorie dat zich staande probeert te houden in de moderne tijd. Hoe lang nog, is de vraag.

Littekens en schotel

De Mursi zijn bekend van een wel heel typische lichaamsversiering: in oren en lippen proberen ze grote schotels te plaatsen.  Dat is langdurig werk, waarmee vrouwen na het huwelijk beginnen. Het speelt een rol in hun rituelen, normaal lopen ze er niet mee, een schotel tussen tussen mond en lip is niet erg aangenaam. (Dat vermoeden hadden we al).

Tanden die in de weg zitten worden getrokken

Uiteindelijk wordt het heel gezellig. Een paar jonge vrouwen, sommige getrouwd gezien hun lippen en sommige nog niet, willen een stukje meerijden naar het volgende dorp. We klappen gezamenlijk op de muziek uit de autoradio en bepaalde foto’s uit een reisboek worden nauwkeurig bestudeerd. De foto’s van mannen en vrouwen van volken in de buurt zijn interessant, alle andere foto’s niet. Er wordt gewezen, gelachen en commentaar geleverd, wat dat betreft is er weinig verschil tussen hen van de pre-historie en ons van de moderne tijd.

Geen schotel, dan een hanglip

Nadat de jonge vrouwen de auto hebben verlaten raken we in gesprek met onze gids en Hedi, onze chauffeur. Het is ons opgevallen dat onze chauffeur een tijdje opliep met een van de jonge vrouwen uit het dorp. Nog niet getrouwd, want nog geen schoteltjes. “Ben je verliefd,” vragen we Hedi. Hedi lacht een beetje. De gids zegt, dat het toch geen zin heeft. Hedi kan haar niet betalen.

“Hoeveel kost zo’n meisje dan?” vragen we nieuwsgierig.

De gids antwoordt: “48 koeien en een kalasjnikov.”

 

Ethiopië – bij de Karo

De rit naar de Karo gaat over een lange en slechte weg. Geen asfalt, niet geprepareerd maar een rood spoor door de jungle.

Route

Veel bos, met  meest lage bomen die niet al te dicht bij elkaar staan. Met veel termietenheuvels, metershoge schoorsteenpijpen van rood zand tussen de struiken.

Termietenheuvel

Gorcho, het dorp waar we heen gaan, ligt prachtig in een bocht van de rivier de Omo, hoog op de zuidelijke helling. Direct aan de oevers zijn wat akkers waar op een traditionele manier graan wordt verbouwd. Het dorp draait echter op het toerisme. Als we aankomen staan de bewoners al klaar, prachtig geschilderd of anderszins aantrekkelijk voor toeristen. Iedere foto die ze weten te scoren, levert ze 5 birr op, 15 cent. Vier mensen op een foto betekent 20 birr. Daarnaast moeten we nog geld betalen voor de verplichte gids en een bedrag aan het stamhoofd.

Jongens

Voor ons en na ons komen nog meer terreinauto’s met toeristen. Er worden goede zaken gedaan.

Wij maken ondertussen foto’s en we hebben een simpele taakverdeling, Herman klikt en Adrie schokt.

Jonge vrouwen

Even is er ruzie omdat een vrouw eerst voor één telt en dan plots extra wil voor haar baby. De gids had al ja gezegd tegen de prijs en zij is er na de foto niet meer eens. Het sop is voor ons de kool niet waard dus moet er een extra briefje getrokken worden.

Krijger

Aan de andere kant van de rivier ligt een heel grote boerderij, agri-business. En dan besef je dat je toch nog iets unieks meemaakt. Ja, het is toeristisch, maar het is ook nog heel erg echt. De 21e eeuw is al heel dichtbij en we zien de laatste mensen die nog voornamelijk op een pre-historische manier leven. Maar ook mensen die slim genoeg zijn om dat wat ze hebben te gelde te maken. Zolang als het duurt.

Ethiopië – bij de Hamer – de Ceremonie van de Stierensprong

“Is dit echt?” heb ik daarna vaak gedacht.

Sommige reizigers zeggen van niet en anderen vinden van wel. Ook Herman en ik denken dat het echt is. Maar hoe echt?

Nadat de Landcruiser uit de modder is getrokken rijden we snel door. Weer een rivierbedding, maar deze is helemaal droog. Toch durven sommige chauffeurs het niet aan om naar beneden te rijden, maar Hedi, onze chauffeur,  wel. Misschien omdat hij zich nog wat schuldig voelt over wat er eerder gebeurd is.

Route

Een paar kilometer verder stoppen we en gaan we te voet verder. Het dorp waar de ceremonie plaats vindt is niet ver. In het dorp is een open plek waar al veel mensen zijn, een tiental toeristen en honderden Hamer. De toeristen staan op een soort dijkje. Een afscheiding? Het voelt een beetje als een tribune. Direct voor ons zitten Hamer vrouwen. Aan de overkant staan stoelen onder een overkapping van bladeren, de hoofdtribune. Voor de plaatselijke notabelen. Er brandt een vuurtje met daarop een grote ronde ton.Een groep vrouwen voert een dans uit. Om hun armen en benen hebben ze metalen bellen  en sommigen hebben toeters, waar ze hard op blazen. Ze lopen, dansend en marcherend in een grote cirkel. Met zijn tweeën of drieën naast elkaar. Soms wel vijfentwintig vrouwen. Dan stappen er een paar uit en weer anderen in.

Toeters en bellen

Ze hebben hun traditionele rode haar in vlechtjes. Sommige dragen een hoofdband. Iedereen is traditioneel gekleed. Koeienhuiden. Kleurige kralen riemen. Allerlei kettingen. Korte rokjes en banden rond de benen. Sandalen. Sommige vrouwen dragen een hemdje, sommige niet. Ze drinken uit kalebassen.

Niet

De meeste mannen, jong en oud, zitten op de eretribune. Enkele mannen dragen een veren hoofdtooi.

Eretribune

Een jonge vrouw loopt met een twijg naar een van de mannen. Hij neemt het aan en slaat haar. Hard. Over de armen, over de borsten, op de rug. De huid breekt. De vrouw blijft stil, passief, staan. Na een paar klappen bedankt de vrouw hem en hij loopt weg.

Slaan

Sommige dansende vrouwen lijken in trance. Hun ruggen zijn bebloed en soms ingesmeerd met as. Niet alle wonden zijn van het slaan. Hamer vrouwen snijden zichzelf (of elkaar) ook met scheermesjes, om mooie littekens te maken. Littekens zijn nog steeds hot bij de Hamer. Het as is ervoor dat de wond ontsteekt en er een mooi litteken komt.

We staan uren te kijken. Verbaasd en onder de indruk. Vlak voor zonsondergang komt de massa in beweging. Aan de andere kant van het dorp worden stieren opgesteld. Een stuk of tien op een rijtje. Ze willen niet die stieren, maar met een klap of flink trekken aan de staart, staan ze er. In een flits schiet er een blote jongen overheen. En dan nog eens, en dan nog eens. Het stierenspringen zelf is binnen een minuut voorbij.

Op een rijtje

Meteen gaan we weg. Hedi wil als eerste weg zijn. Wij zijn er niet op tegen. Bloed maakt dorstig. We rijden als eerste uit de rivierbedding en ook de modderige bedding verderop levert nu geen problemen op. Na een half uur komen we bij de Buska Lodge. We stappen uit en Hedi gaat naar waar chauffeurs heen gaan nadat de passagiers zijn uitgestapt. Wij gaan naar de bar. Het is een dorstige dag geweest.

Was het echt? De Hamer voeren dit ritueel nu vast veel vaker uit en ze plannen het vast zo dat er altijd wel een ritueel is waar toeristen heen kunnen. Is het dan nog wel echt? Ja, zoals profvoetbal nog steeds sport is. Natuurlijk is de westerse wereld, met haar geld en toerisme, doorgedrongen tot in dit gebied. Wij hebben deze ceremonie gelukkig nog kunnen meemaken, maar uiteindelijk zal het verdwijnen. Is dat erg? Ik denk dat uiteindelijk ook in Afrika de 21e eeuw beter is dan de prehistorie.

Voor de liefhebbers:

 

Ethiopië – de markt van Dimeka

De derde dag van onze reis is er eentje die we niet snel zullen vergeten. De reis van Konso naar Turmi is lang en vanaf Key Afar ook nog slecht. Aangezien we niet gereserveerd hebben besluiten we eerst naar het hotel te gaan dat we op het oog hebben. Na de ervaring in Konso nemen we zelf de regie en volgens de boekjes is de Buska Lodge het meest comfortabel.  Een beetje afzien tijdens een Afrika-reis hoort erbij, maar Herman is niet superfit, en na de omelet van Konso zijn we ook wel toe aan lekker diner.

Onze kamer in de Lodge, het was een zelfstandige hut, ziet er prima uit. Twee bedden, muskietennetten en een redelijke douche.

We maken meteen rechtsomkeert, terug naar Dimeka, waar een markt aan de gang is. Weer tientallen kilometers slechte weg. Leuke plaatjes op de markt, maar we moeten nog even wennen aan het plaatselijke gebruik dat je voor foto’s van personen moet afrekenen.

kleurstoffen

Op de markt zijn voornamelijk mensen van het Hamer volk te zien. De vrouwen met hun typische rode haar. Typische producten op de markt zijn kalebassen, kleurstoffen (rood), granen en allerlei potten.

potten

We kunnen slechts een kort bezoek brengen aan de markt omdat we nog dezelfde middag naar een bull-jumping ceremonie zullen gaan. En die is aan de andere kant van Turmi. Dat betekent weer snel in de auto en rijden, dezelfde slechte weg.

bos hout

Nadat we Turmi gepasseerd zijn, moeten we een drooggevallen rivierbedding oversteken. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Door een stuurfoutje staan we plots tot aan de velgen in de blubber geparkeerd. En zoals dat dan gaat in Afrika, het dorpshoofd van het nabije dorpje heeft er zijn handel van gemaakt om auto’s er weer uit te krijgen, tegen een passende vergoeding natuurlijk. Gelukkig is onze autohuur alles inclusief, de chauffeur betaalt het uit het potje onvoorzien.

vast

Ethiopië – Naar Konso

Op 30 oktober 2014 vertrokken we in de ochtend vanaf Schiphol, via Istanbul, naar Addis Ababa. We werden uitgezwaaid natuurlijk, koffie en koek met de vrouwen en daarna een biertje aan de bar. Zo’n start is belangrijk want vliegen is al erg genoeg. Na een doodnormale reis kwamen we midden in de nacht op Addis Ababa aan. Voor het visum in de rij en daarna ook weer  voor de douane. Zo gaat dat. Daarna naar buiten, de chauffeur van het hotel stond al op ons te wachten. Een korte rit en we kwamen bij het hotel aan. Hotel Lobelia. Het was goed bij hotel Lobelia.

Een korte nacht, een prima en gezellig ontbijt en daarna op zoek naar geld. Dat gaat zonder problemen, als je je bankpas goed hebt ingesteld. De automaten in Addis Ababa spugen de Birr’s uit in briefjes van 100. Stapels briefjes van 100 Birr en ieder briefje is 4 euro waard. En aangezien we naar het zuiden gaan, een geldautomatenloze regio, hebben we flink wat nodig.

De chauffeur bracht ons weer terug naar het vliegveld, het nationale vliegveld deze keer. Het was druk en iedere rij was erg lang. Er was amper tijd om onze traditionele dronk uit te brengen. De vlucht naar Arba Minch werd professioneel uitgevoerd. Ethiopean Airlines heeft haar zaakjes voor elkaar.

Op het vliegveld werden we door Haile, de verhuurder, en Hedi, onze chauffeur voor de komende 5 dagen, opgewacht. Een stapeltje dollars voor Haile en weg konden we. Naar Konso, onze eerste stop.

De route

Het eerste stuk gaat langs Lake Chamo, een van de Rift Valley meren. Maar wel op 1100 meter hoogte. Niet echt hoog voor Ethiopië.

Lake Chamo

Er was veel verkeer op de weg. Koeien voornamelijk, heel veel koeien. Ethiopië is een koeienland. Soms loopt er een hele familie met de koeien, soms alleen wat jongetjes. Maar ze lopen altijd midden op de weg en dat betekent, remmen, de auto er door worstelen en dan weer gas. Tot de volgende groep koeien.

Koeien op de weg

Nog meer koeien

In Konso kwamen we terecht in een hotelletje in het centrum. Niet echt goed. Het bleek een idee te zijn van onze chauffeur want net buiten het stadje was een heuse lodge. Ons hotel had een bar, waar het halve stadje leek te komen. Een omheind gebied aan de andere kant van de rotonde. Een wat vaag terrein met tafels en stoelen.  Flesjes bier bleek de enige specialiteit te zijn. Goed koud. De bar was ook een restaurant, wat voor ons neer kwam op een omelet. Het bier was beter.

Ethiopië – een reis door de tijd

Van 30 oktober tot 15 november bezocht ik, samen met mijn goede vriend Herman Lamboo, het fascinerende Oost-Afrikaanse land Ethiopië. We zijn ervaren Afrika reizigers en we hadden ons een beetje ingelezen, toch hebben we zaken gezien en meegemaakt die ons volstrekt met stomheid sloegen…

Onze reis bestond uit drie onderdelen:

  • De hoofdstad Addis Ababa, een dynamische stad die de sprong waagt naar de 21e eeuw
  • Een tocht met een Toyota Landcruiser 4×4 door het zuiden,  met haar pre-historische stammen in de Lower Omo Valley
  • Een reis door het Noorden, met middeleeuwse monumenten, prachtige natuur en mensen die lijken te leven in bijbelse tijden

Op het kaartje de hotels waar we verbleven hebben. Maar daarover later meer.

[google-map-v3 shortcodeid=”4b012ffcf1″ width=”700″ height=”700″ zoom=”12″ maptype=”roadmap” mapalign=”left” directionhint=”false” language=”default” poweredby=”false” maptypecontrol=”true” pancontrol=”true” zoomcontrol=”true” scalecontrol=”true” streetviewcontrol=”true” scrollwheelcontrol=”false” draggable=”true” tiltfourtyfive=”false” enablegeolocationmarker=”false” enablemarkerclustering=”false” addmarkermashup=”false” addmarkermashupbubble=”false” addmarkerlist=”8.992797, 38.792210{}1-default.png{}Addis Ababa, hotel Lobelia|5.3319551,37.445573{}1-default.png{}Konso, hotel Edget|4.965128, 36.493625{}1-default.png{}Turmi, Buska Lodge|5.784618, 36.555809{}1-default.png{}Jinka, Eco-Omo Lodge|11.603977, 37.379794{}1-default.png{}Bahir Dar, Avanti Blue Nile Hotel|12.615537, 37.472164{}1-default.png{}Gonder, AG Hotel|12.041556, 39.037372{}1-default.png{}Lalibela, Panoramic View Hotel” bubbleautopan=”true” distanceunits=”miles” showbike=”false” showtraffic=”false” showpanoramio=”false”]

Voodoo

Lomé, Togo, 11 – 15 april 1997

De laatste dagen van mijn reis zijn aangebroken. Ik breng ze door in Lomé, de hoofdstad van Togo. Ik ben moe, vier maanden hard reizen, veel schrijven laten hun sporen achter.

Ik zit te lezen op het terras van hotel Le Galion. Onder de ventilator want het is gruwelijk warm. Een blanke man komt op me af. Hij stelt zich voor als Johann, hij is Duitser. Begin dertig, groot en fors.
Duitsers zijn goede reizigers. Ze zijn avontuurlijk, een beetje wild. Ze gaan een goed gesprek niet uit de weg.
Johann is anders, waarom weet ik niet.
‘Ik ga naar de fetisj markt,’ zegt hij. ‘Heb je zin om mee te gaan.’
Le marché des féticheurs. Ik moet er nog heen. Ik kijk hem aan en ik twijfel.
‘Ik spreek geen Frans,’ zegt Johann. Hij veegt met de achterkant van zijn hand zijn lange zwarte haren uit zijn gezicht.
‘Oké.’ Ik hak de knoop door.
De fetisj markt is een kleine markt, helemaal gericht op het toerisme. Er liggen schedels, gedroogde beesten, potjes met dit en met dat. Meteen als we de hoek omkomen rent een jonge man op ons af. Een gids. We onderhandelen over een prijs. Het is duidelijk dat we hier zonder hem niets te zien krijgen.


schedels

Ik bekijk de schedels, maak foto’s, terwijl de gids zijn routineverhaaltje afsteekt. Ik luister niet.
‘Ik wil een fetisj,’ zegt Johann plotseling.
De gids grijnst, brengt ons naar een kleine tent, achteraan op de markt.
‘Een grote meester,’ zegt hij en buigt zijn hoofd respectvol.
‘Vast familie,’ fluister ik naar Johann.
De gids geeft een teken en een jongetje begint te rennen. Even later arriveert een oudere man. Hij heeft een lichtbruine huid en grijzend haar. Een statige houding. De féticheur. We zijn een grote prooi en moeten goed aangepakt worden.
‘Dit gaat geld kosten,’ zeg ik tegen Johann. Maar hij hoort het niet, hij is druk in de weer zijn geluidsopname apparatuur in te stellen. Geen woord wil hij missen.
Een voor een worden de fetisjen getoond. Uiteindelijk kies ik voor een zakje met honderden kruiden, ik zal geluk hebben zo lang ik het draag. Een fetisj voor een veilige reis naar huis. En tenslotte een fetisj voor de liefde. Ik hoef er alleen een druppeltje parfum op te sprenkelen. Sterke drank kan ook. En dan, terwijl ik het in mijn linkerhand hou, zeven keer de naam van mijn geliefde noemen. Ze is daarna van mij. Ik popel om het uit te proberen.
De féticheur legt mijn objecten bij elkaar. Er volgt een heel ritueel om ze te begeesteren.
‘Zwarte magie,’ vraag ik hoopvol.
‘Nee.’ Hij schudt heftig zijn hoofd. ‘Hier gebruiken we alleen witte magie.’
Ik maak me een beetje ongerust. ‘Maar het werkt toch wel op Nederlandse vrouwen?’
‘Alle vrouwen.’
‘Maak het toch maar extra sterk.’
De féticheur vervolgt zijn ritueel, hij legt ondertussen uit wat hij doet. Zijn Engels is prima, geperfectioneerd in het jarenlang betoveren van toeristen.
Johann maakt foto’s en kijkt op zijn opnameapparatuur. Als de wijzertjes niet voldoende uitslaan, vraagt hij de féticheur of hij een stukje kan herhalen.


wie is wie

Nadat alle voorwerpen zijn ingewijd, wordt de prijs bepaald. Gewoon een prijs noemen kan natuurlijk niet, wie weet wat er dan verkeerd kan gaan. Nee, de geesten moeten het doen. De féticheur neemt een handvol botjes en werpt die op de grond.
‘Twintigduizend CFA’, zegt hij tegen mij. Zeventig gulden. Heeft de geest toch niet goed in mijn portemonnee gekeken want zoveel heb ik niet eens bij me. Uiteindelijk weet ik af te dingen tot vierduizend CFA, dertien gulden. Niets menselijks is die geesten vreemd. Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.
Natuurlijk moet Johann meer betalen.
‘Veertigduizend CFA.’ De geesten hebben het op hem voorzien. En hij heeft meer fetisjen dan ik.
‘Duizend CFA,’ gokt hij. Drie gulden.
De féticheur springt uit zijn vel. Hij vindt het een belediging.
‘Je hebt foto’s gemaakt en opnames.’ Hij wijst op de geluidsapparatuur.
Johann kijkt mij aan. ‘Duizend vind ik genoeg,’ zegt hij.
Ik haal mijn schouders op. Dit is niet mijn probleem.
‘Ik wil minstens tienduizend voor de foto’s en de opname,’ zegt de féticheur. ‘Of anders moet het bandje leeggemaakt worden.’
‘Duizend,’ zegt Johann. ‘Inclusief de fetisjen.’

Er volgt een opstootje. Allerlei mensen bemoeien zich ermee en uiteindelijk bestelt de féticheur een taxi om naar de politie te gaan.
‘Jij moet die taxi ook betalen,’ fluister ik Johann toe. ‘Je kan beter die opname leegmaken en die fetisjen teruggeven.’
‘Ja, maar ik wil die opnamen en die fetisjen.’
‘Dan moet je handelen en tot een akkoord komen. Maar je krijgt alleen een goede prijs als je bereid bent om weg te lopen.’
Hij kijkt me aan of hij water ziet branden.
‘En wat je in ieder geval moet doen, is respect tonen.’
Maar Johann snapt het niet.
‘Naar het politiebureau,’ zegt de féticheur.
‘Nee,’ zegt Johann.
‘Dan moet je betalen,’ zegt de féticheur.
‘Nee,’ zegt Johann.
‘Dan moet je de opnames wissen en de fetisjen teruggeven,’ zegt de féticheur.
‘Nee,’ zegt Johann.
‘Hee, je zal ergens voor moeten kiezen,’ zeg ik in het Duits, er op gokkend dat de geesten dat hier niet spreken.
Hij kijkt me hulpeloos aan.
‘Wat moet ik doen,’ vraagt hij.
‘Wat wil je betalen.’
‘Duizend.’
‘Doe niet zo dom,’ zeg ik. Onderhandelen is niet gemakkelijk voor een Europeaan, maar Johann slaat alles. Zijn schouders hangen en hij jammert.
‘In het binnenland, in de dorpen ging alles gemakkelijker.’
Maar na een paar minuten besluit hij dat hij wel meer wil betalen. En ik mag de kastanjes uit het vuur halen.

Ik loop op de féticheur af en leg hem het compromis voor. De taxichauffeur kijkt bedenkelijk. Daar gaat zijn vrachtje.
‘Hij wil tienduizend betalen.’
‘Te weinig,’ zegt de féticheur.
Ik buig me naar hem toe. Ik fluister.
‘Kan je die liefdesfetisj van hem niet onklaar maken. Hij is te erg voor vrouwen.’
Hij knikt en een lachje speelt rond zijn mond.
We schudden de hand. De geest is in de fles en alles in kannen en kruiken.


Liefdesfetisj

Later in de middag op het terras van het hotel geeft Johann me een pilsje als dank.
Hij kijkt me met grote ogen aan. Hij legt zijn hand op die van mij.
Mijn hart begint sneller te kloppen en het bloed suist in mijn oren.
‘Ik moet pakken,’ stamel ik. Ik vlucht naar mijn kamer en draai de deur op slot.
Die nacht vertrek ik per vliegtuig naar Parijs.

Lomé, tip


hotel Le Galion

In Lomé heb ik een aangename tijd gehad in hotel Le Galion. Emile is de eigenaar en weet alles van Lomé, van Togo en van de omliggende landen. Hij bespaarde mij duizend gulden door mij te helpen met mijn terugreis. De kamers zijn redelijk goedkoop, heel schoon en comfortabel.